Lễ hội Hải Thượng Lãn Ông Lê Hữu Trác

Quần thể di tích Hải Thượng Lãn Ông Lê Hữu Trác trải dài trên một cung đường gần 8 km; điểm khởi đầu từ khu mộ tại xóm 17, xã Sơn Trung; điểm giữa là chùa Tượng Sơn, tọa lạc bên cạnh sông Ngàn Phố, lưng tựa vào núi Seo Tượng thuộc xóm 1, xã Sơn Giang; điểm cuối là khu nhà Hải Thượng Lãn Ông ở xóm 8, xã Sơn Quang. Hải Thượng Lãn Ông Lê Hữu Trác- một đại danh y nổi tiếng của Việt Nam, hết lòng yêu thương người bệnh, một nhà tư tưởng lớn, một nhà thơ, một nhà văn, một nhân cách lớn của dân tộc thế kỷ XVIII. Di sản ông để lại cho đời sau thật đồ sộ và vô cùng quý giá, nổi bật như bộ “Y Tông Tâm Lĩnh”, “Thượng kinh ký sự”… các bộ sách này không chỉ có giá trị về y học mà còn có giá trị văn học, lịch sử, triết học. Theo chủ trương của Nhà nước, quần thể di tích Hải Thượng Lãn Ông Lê Hữu Trác đã được đầu tư xây dựng nhằm tôn vinh thanh thế, sự nghiệp, phẩm chất cao cả của Đại danh y Hải Thượng và cũng là biểu hiện sự tri ân của hậu thế đối với Đại danh y, thỏa mãn tâm nguyện của Người lúc còn sống là lưu danh muôn đời, nhất là tình yêu thương con người không phân biệt giàu sang, hèn kém. Quần thể di tích trở thành một địa chỉ đỏ để nhân dân trong nước, bạn bè quốc tế viếng thăm, tưởng nhớ. Để tỏ lòng biết ơn sâu sắc, tri ân Đại danh y và thể hiện trách nhiệm của mình với quê hương Hương Sơn, ngày 8/12/2013, sau khi được Ủy ban nhân dân tỉnh, Sở Văn hóa, Thể thao và Du lịch ra quyết định bàn giao khu di tích lăng mộ cụ Hải Thượng Lãn Ông Lê Hữu Trác cho Công ty TNHH Quý Gia quản lý, Ban lãnh đạo công ty đã tổ chức thực hiện một số việc để chăm sóc khu lăng mộ của Người, mở lớp hướng dẫn viên du lịch phục vụ khách đến tham quan… Đặc biệt, tháng 1 năm 2014, Ban lãnh đạo công ty đã mạnh dạn tổ chức chương trình Lễ tế, Lễ hội tưởng niệm Đại danh y. Đây là sự khởi đầu không ít khó khăn và nhiều bỡ ngỡ nhưng với sự quyết tâm của Ban lãnh đạo cùng sự đồng lòng chung sức của toàn thể cán bộ công nhân viên đã phối hợp thành công với các cơ quan ban ngành huyện, xã, hội cựu chiến binh, tăng ny phật tử chùa Tượng Sơn… trong công tác chuẩn bị, tiến hành các nghi thức lễ hội, thu hút hàng trăm người thực hiện, hàng nghìn người tham gia. Ngay từ việc xây dựng kịch bản đã được nghiên cứu kỹ càng, chặt chẽ. Năm phần chính của Lễ đã được xây dựng trên cơ sở các nghi thức tế lễ truyền thống của cha ông xưa, đậm đà tính chất vùng miền, yếu tố địa phương với đặc điểm nhân vật lịch sử. Vì thế, buổi lễ diễn ra đã mang lại nhiều cung bậc cảm xúc cho người dự, tạo được không khí tràn ngập lòng thành kính bậc tiền nhân và thiết thực tôn vinh Đại danh y Hải Thượng Lãn Ông- Lê Hữu Trác, cũng là dịp để mọi người cầu chúc năm mới có sức khỏe, gặp nhiều may mắn, cầu cho quốc thái dân an. Đây thực sự là một không gian văn hóa đậm tính nhân văn, đạt hiệu quả chính trị, xã hội tốt đẹp. Lễ tụng kinh Cầu an được tổ chức là sự kết hợp giữa nghi thức tế lễ cổ truyền với sinh hoạt Phật giáo đã được dân gian hóa, hội nhập vào đình miếu từ xưa, nhất là khu vực miền Trung, miền Nam. Lễ Cầu an được nhà chùa Tượng Sơn và Hòa thượng Thích Nhật Từ chủ trì. Buổi lễ đã diễn ra thành công. Đặc biệt, Đêm Hoa Đăng đã thu hút hàng ngàn người thưởng ngoạn, tạo nên một không gian nghệ thuật tâm linh rực rỡ trên sông Ngàn Phố.

Nghi thức Lễ tế gồm các phân đoạn như Hiến tửu, Độc chúc và Dâng hương được tiến hành long trọng, nghiêm trang thể hiện sự linh thiêng và lòng thành kính của người tham dự lễ. Đặc biệt bài Tuyên chúc (Văn tế) có ý nghĩa đặc biệt, bằng giọng văn tế dân gian lắng đọng đã nêu bật được thân thế, sự nghiệp, công lao to lớn của Hải Thượng Lãn Ông Lê Hữu Trác đối với quê hương trong sự nghiệp y học của Người; đồng thời nói lên sự biết ơn, lòng quyết tâm noi gương tiền nhân của chính quyền và nhân dân huyện Hương Sơn đối với tiên tổ và Danh y Hải Thượng Lãn Ông. Bàn thờ tổ tiên và thờ danh y kết hợp nghi thức thờ phật được thiết kế đặc biệt, vừa mang tính truyền thống vừa mang tính nghệ thuật dân gian, đầy đủ sản vật tiêu biểu của địa phương, giàu màu sắc, kết hợp ánh sáng của hàng trăm ngọn nến tạo hiệu quả thẩm mỹ, tâm linh sâu sắc. Ngoài ra, chương trình nghệ thuật chào mừng với 15 tiết mục, mở đầu là ca khúc “Hồn quê hội tụ” đã đem đến cho buổi Lễ một không khí “Hội” đầm ấm và vui tươi. Đặc biệt, các điệu múa dân gian truyền thống, những bài hát ca ngợi quê hương đất nước, ca ngợi cảnh đẹp Hương Sơn mang đến cho người xem niềm tự hào về mảnh đất “địa linh, nhân kiệt”, để lại nhiều ấn tượng tốt đẹp về chương trình Lễ hội. Lễ hội Hải Thượng Lãn Ông đã tạo nên một hoạt động mới có ý nghĩa thiết thực nhằm tôn vinh bậc tổ nghề y của dân tộc, cầu cho quốc thái dân an, cuộc sống ấm no hạnh phúc. Lễ hội vừa mang tính chất văn hóa nghệ thuật hấp dẫn, vừa mang yếu tố tâm linh sâu sắc, mang đến niềm vui, niềm tự hào cho người dân địa phương trong dịp đầu xuân năm mới.

                                                Tác giả bài viết: Hưng Thành. Ảnh: Đinh Nho Lý