Công nhân và nông dân cách mạng ở Đông Dƣơng vừa bị một tổn thất rất đau đớn: đồng chí Trần Phú1 , Tổng Bí thƣ của Đảng ta từ trần. Bị bắt 19-4-19312 ở Sài Gòn, đồng chí Trần Phú của chúng ta bị giam ở Khám Lớn Nam Bộ. Ở đây đồng chí đã từ trần sau vài tháng liên tiếp bị những trận tra tấn rất tàn bạo và vô nhân đạo của bọn mật thám Sở Liêm phóng Pháp; mặc dù dùng những phƣơng pháp tra tấn rất tàn bạo, chúng cũng không thể khai thác một điều bí mật nào của Đảng trong lời khai của đồng chí Trần Phú.
Đồng chí Trần Phú bí danh cách mạng là Likvey và Liqui. Cụ thân sinh ra đồng chí làm tri huyện, một ông quan có tƣ tƣởng tự do và yêu nƣớc. Năm 1908, cụ đã từ chối không chịu ra lệnh bắn vào nông dân nổi dậy ở Quảng Ngãi, cụ phải tự sát để tránh sự áp bức của đế quốc Pháp. Đồng chí Trần Phú của chúng ta đã trải qua một thời kỳ niên thiếu rất khổ cực. Cha mẹ đồng chí chết đi không để lại cho đồng chí một chút gì, đồng chí chỉ có thể theo học đƣợc là nhờ sự giúp đỡ về tiền rất ít ỏi và không đều đặn của các anh chị em đều là ngƣời nghèo khổ. Đến năm 20 tuổi3 , vào năm 1922, tốt nghiệp Trƣờng Quốc học Huế, đồng chí đƣợc bổ nhiệm làm giáo học Trƣờng tiểu học Vinh. Ngay từ tuổi thanh niên, đồng chí Trần Phú đã tham gia hoạt động chính trị rất tích cực. Năm 1918 đồng chí là một trong những ngƣời sáng lập và lãnh đạo Hội Tu nghiệp của thanh niên Việt Nam mà mục đích thiết thực là xây dựng sự tƣơng trợ và đoàn kết cách mạng trong giới thanh niên học sinh. Tháng 7-19244 đồng chí Trần Phú là một trong năm ngƣời sáng lập ra Tân Việt Cách mạng Đảng. Sau một năm, đồng chí đƣợc Đảng Tân Việt cử sang Lào tổ chức những ngƣời công nhân mỏ. Tháng 7-1926 đồng chí đƣợc Đảng Tân Việt cử làm đại biểu đi thƣơng lƣợng về việc hợp nhất với Việt Nam Thanh niên Cách mạng đồng chí Hội ở Quảng Châu. Ở đây đồng chí đã cố gắng theo học lớp huấn luyện về chủ nghĩa cộng sản. Đồng chí trở về Vinh 9-19285 để làm nhiệm vụ tổ chức và thống nhất hai đảng, nhƣng bị bọn mật thám theo dõi và do sự khẩn khoản của các đồng chí, đồng chí Trần Phú phải rời Đông Dƣơng. Lợi dụng ba năm ở nƣớc ngoài, đồng chí đi sâu vào nghiên cứu lý luận mácxít - lêninnít. Mặc dù bị kết án tử hình vắng mặt năm 1927, đồng chí không thể chịu đau khổ ở nƣớc ngoài, phải xa phong trào đấu tranh cách mạng của công nhân và nông dân ở Đông Dƣơng đang diễn ra hằng ngày. Vì thế,... đồng chí Trần Phú lại trở về Đông Dƣơng và đƣợc bầu làm Tổng Bí thƣ của Đảng ta. Dƣới sự lãnh đạo cƣơng quyết của đồng chí Trần Phú, Đảng ta đã trở thành một đảng quần chúng thực sự và đã tiến hành những công việc lớn lao về tổ chức và lãnh đạo các tầng lớp quần chúng đông đảo trong cuộc đấu tranh cách mạng, chỉ trong khoảng một năm (4-1930 - 4-1931), Đảng ta đã phát triển 2.400 đảng viên, 1.500 ngƣời vào Thanh niên Cộng sản đoàn, 6.000 ngƣời vào công hội đỏ và 64.000 ngƣời vào nông hội, lãnh đạo hơn 100 cuộc bãi công của công nhân và 400 cuộc biểu tình của nông dân. Trong 17 khu vực của miền bắc Trung Kỳ, Đảng đã thành lập đƣợc chính quyền Xôviết trong một thời gian. Đồng chí Trần Phú cũng đã tiến hành công việc bônsơvích hóa Đảng về phƣơng diện lý luận: Trong rất nhiều những bản nghị quyết án chính trị của Hội nghị toàn thể Trung ƣơng lần thứ nhất (11-1930)6 và Hội nghị toàn thể Trung ƣơng lần thứ hai (tháng 4-1931)7 , những nguyên tắc, những chiến lƣợc và chiến thuật bônsơvích đƣợc trình bày rất rõ ràng và đúng đắn; những bản nghị quyết án ấy đều do chính tay đồng chí Trần Phú viết hoặc có sự cộng tác dƣới sự hƣớng dẫn của đồng chí. Không những trong các bản nghị quyết án và các chỉ thị của Ban Chấp hành Trung ƣơng mà còn ở trong các sách cổ động và trong các báo chí, đồng chí Trần Phú luôn luôn là ngƣời bảo vệ bền bỉ những nguyên tắc về lý luận và thực tiễn mácxít - lêninnít và là ngƣời kiên quyết chống lại bất cứ một sai lầm nhỏ nào đi chệch đƣờng lối chính trị chung của Quốc tế Cộng sản. Đồng chí Trần Phú - Tổng Bí thƣ của Đảng ta đã mất nhƣng tên của đồng chí sống mãi không những trong lịch sử đấu tranh cách mạng của Đông Dƣơng mà còn sống mãi trong lòng nhân dân lao động Đông Dƣơng trong thời đại hiện nay và sau này. Sự nghiệp cách mạng, tinh thần hy sinh và đạo đức cách mạng tuyệt vời của đồng chí Trần Phú ở trong nhà tù đế quốc phải đƣợc coi là tấm gƣơng sáng chói cho những ngƣời cộng sản ở tất cả các nƣớc nói chung và cho những ngƣời cộng sản ở Đông Dƣơng nói riêng. Đế quốc Pháp muốn dùng chính sách đàn áp đẫm máu chống lại các chiến sĩ cách mạng của chúng ta để phá tan phong trào cách mạng, nhƣng dƣới sự lãnh đạo của Đảng ta và của Quốc tế Cộng sản, công nhân và nông dân Đông Dƣơng luôn luôn kiên quyết đấu tranh chống đế quốc Pháp, phong kiến địa chủ và cƣờng hào trong xứ để thiết lập nền chuyên chính dân chủ của công nhân và nông dân dƣới hình thức Xôviết. Chỉ có sự chiến thắng cuối cùng của chúng ta đối với kẻ thù giai cấp mới có thể trả thù cho cái chết anh hùng của đồng chí Tổng Bí thƣ của chúng ta và hàng chục vạn những chiến sĩ khác ngã xuống nhƣ đồng chí Trần Phú trong cuộc đấu tranh gay go quyết liệt để bảo vệ lý tƣởng vĩ đại của cuộc cách mạng thế giới.
Sài Gòn, ngày 26 tháng 2 năm 1932 CỘNG SẢN